KANADA
Kanada, eski adı ile Kanada Dominyonu, Kuzey Amerika kıtasının en kuzeyindeki ülkedir. 10 eyalet ve 3 bölgeden oluşan, merkezi olmayan, anayasal monarşi ile yönetilen, 1867'de Konfederasyon yasası ile kurulan bir federasyondur.
Kanada'nın başkenti Ottawa'dır. Eski bir Fransız ve İngiliz kolonisi olan Kanada, hem Frankofon, hem de İngiliz Milletler Topluluğuna bağlıdır. Ülke alan bakımından Dünya'nın en geniş ikinci ülkesidir.[1]
Kanada çağdaş ve teknolojik olarak ilerlemiş bir ülkedir ve fosil yakıt kaynakları, nükleer enerji üretimi ve hidroelektrik güç üretim imkanları ile enerji bakımından genelde kendine yeterlidir. Ekonomisi geleneksel olarak yüksek miktarlardaki doğal kaynaklarına dayalıdır. Her ne kadar çağdaş Kanada ekonomisi çeşitlenmişse de doğal kaynakların kullanımı halen çoğu bölgesel ekonominin önemli bir parçasıdır.
Güney komşusu Amerika Birleşik Devletleri'nin onda biri nüfusu ile, Kanada'nın ekonomik gücünün de onda biri olması beklenirken, gerçekte bu oranı genellikle aşar.
oğrafya [değiştir]
Kanada, Kuzey Amerika kıtasının kuzey yarısını hemen hemen kaplar.Güneyinde ve kuzeybatısında Amerika Birleşik Devletleri ile komşudur (kuzeybatısında Alaska). Doğusunda Atlas Okyanusu'na, batısında Büyük Okyanus'a kıyısı vardır ve Kanada'nın kuzeyi Kuzey Kutbu'na kadar ulaşır.
Kanada, Rusya'dan sonra dünyanın ikinci en geniş ülkesidir.Ancak nüfusunun 32,000,000 civarı olması nedeniyle kilometrekarede 3 kişi gibi çok düşük bir nüfus yoğunluğuna sahiptir. Komşusu Amerika Birleşik Devletleri'nden daha fazla toprağı olmasına rağmen Kanada'nın nüfusu Amerika Birleşik Devletleri'nin onda biri kadardır.Kanada'nın geniş ve zengin bir bölgeyi kaplaması ekonomisinin doğal kaynaklara bağımlı olmasını sağlamıştır.
Ülkenin en verimli ve yoğun yerleşimli kısmı doğudaki Büyük Göller-Saint Lawrence Nehri Vadisi'dir ve bu bölge Avrupalıların ilk yerleştiği bölge olma özelliğini taşır. Kuzeyindeki geniş Kanada Kalkanı, az topraklı, minerallerce zengin, çokça göl ve nehre sahip, son Buzul Çağı'nda aşınmış kayalık bir alandır ve Hudson Körfezi'ni çevreler. Dünyadaki tüm göllerin %60'ı Kanada'dadır.
Kanada Kalkanı Atlas okyanusu kıyısında Labrador'a kadar uzanır ve Newfoundland eyaletinin anakara kısmı Labrador'dur. Newfoundland adası Kanada'nın en doğudaki ucudur ve dünyanın en büyük halici olan Saint Lawrence Körfezi'nin ağzındadır. New Brunswick ve Yeni İskoçya, dünyanın en büyük gelgitlerinin gözlemlendiği Fundy Körfezi ile bölünmüştür.
Ontario'nun batısındaki geniş, düzlük Kanada Bozkırları, Alberta ve Britanya Kolumbiyası eyaletlerini ayıran Kayalık Dağlar sıradağlarına kadar uzanır.Güney Britanya Kolumbiyası'nın iklimi ılımandır ve kışları ülkenin kalan kısmından çok daha yumuşak geçer.
Kuzey Kanada bitki örtüsü kozalaklı ormanlardan tundralara ve en kuzeydeki Arktik kıraçlarına kadar değişkenlik gösterir. Kuzey Kanada anakarası, dünyadaki en büyük adalarından bazılarını içeren engin takımadalar ile kuşatılmıştır.
Kışları ülkenin büyük bölümünde çok sert geçer, sıcaklık -30°C - -40°C 'ye kadar düşebilir (British Columbia bilinen bir istisnadır). Ancak, yazlar ılıktan gayet sıcağa kadar değişir, Montreal'de 30°C üstüne çıkarken Nunavut'ta 15°C civarında seyreder. Ülkede dört değişik mevsim de yaşanabilir
Adının kaynağı [değiştir]
“Kanada” adı bir Iroquoian kelimesi olan ve “köy”, “yerleşke” ya da “kulübeler topluluğu” anlamındaki “Kanata”dan gelir [2]; “Canada” kelimesi daha önce şu anki adı Quebec City olan Stadacona için kullanılmıştır. Avrupalı ilk kaşiflerin yaptıkları haritalarda Ottawa Nehri, ve Montreal'in aşağısındaki Saint Lawrence Nehri “Kanada Nehri” olarak gösterilmiştir.
1867'de Kanada Konfederasyonu aracılığıyla İngiliz Kuzey Amerika Yasası “Kanada adındaki tek Dominyon”u yarattı. Dominyon kelimesinin Kraliyet yerine seçilme nedeni Amerika Birleşik Devletleri'de olası anti-monarşik duyguların düşman edilmesini önlemek, ve Kanada'nın İngiliz Birleşik Krallığı'nin kendi kendini yöneten bir kolonisi olduğunu yansıtmaktı. Ülkenin isim ve sloganı ayrıca İncil'deki “Denizden denize ve nehirden yerkürenin sonlarına kadar bir dominyonu olmalı.” ayetiyle ilişkilendirilir.
1960'lara kadar ülkenin adı “Kanada Dominyonu” olarak kullanılıyordu, ancak bu tarihten sonra Dominyon Hükümeti bütün resmi devlet belgelerinde ve anlaşmalarında “Kanada” adını kullanmaya başladı. Bunun amacı Kanada'nın İngiliz Birleşik Krallık'tan özerkliğini göstermekti, ancak bazı eleştirmenler ülkenin uygun adının “Kanada Dominyonu” olarak kullanılmasını savunuyorlardı. 1982 Kanada Yasası ülkenin adı olarak sadece “Kanada” kelimesini kullanır. 1982'de daha sonra Dominyon Günü'nun adı Kanada Günü olarak değiştirildi.
Tarihi [değiştir]
Asıl makale: Kanada tarihi
Kanada'da en az 10,000 yıl boyunca İlk Halklar olarak tanınan yerliler yaşamıştır. Avrupalılar tarafından ilk ziyaret 1000 yılı civarında kısa bir süre Newfoundland'e yerleşen Vikingler tarafından yapılmıştır. Daha “temelli” Avrupalı ziyaretleri 16. ve 17. yüzyıllarda Fransızların yerleşimi ile başladı.
1763'de Yedi Yıl Savaşı'ndan sonra Fransa, Karayip Adaları'nı tutup Kuzey Amerikan kolonisi Yeni Fransa'yı İngiliz Krallığı'na bırakmaya karar verdi.
Amerikan Devrimi'nden sonra İngiliz Birleşik Krallığı'na sadık olanlar Kanada'ya yerleştiler.
1 Temmuz 1867'de İngiliz Kuzey Amerika Yasası'nın geçmesiyle İngiliz Birleşik Krallığı Kuzey Amerikan kolonisi dört eyaletinden oluşan federasyona kendini yerel yönetim hakkı verdi. Bu eyaletlerden “Kanada” ikiye ayrılıp Quebec ve Ontario eyaletlerini meydana getirdi, diğer iki eyalet de New Brunswick ve Yeni İskoçya'ydı. Kanada Konfederasyonu terimi bu birleşimi ifade eder, ve genellikle sonuçlanan federasyon için de kullanılır.
Diğer İngiliz koloni ve bölgeleri de kısa zamanda Konfederasyon'a bağlandılar; 1880'de Kanada, Newfoundland ve Labrador dışında (1949'da katıldılar) şu anki alanını kaplıyordu. Dominyon'un tüm ilişkilerinin kontrolü Westminster Tüzüğü ile 1931'de, ve 1982'de Kanada Anayasası'nın kabulü ile sağlandı.
20. yy'in ikinci yarısında, çoğunluğu Fransızca konuşan Quebec eyaletinin bazı vatandaşları 1980 ve 1995'teki iki referandum ile bağımsızlık kazanmaya çalıştılar. Her iki referandum da Quebecois Partisi liderliğindeydi, ve ilki %60, ikincisi %50.6 hayır oyu ile reddedildi.
Politika [değiştir]
Federal Hükümet [değiştir]
Kanada parlamenter demokrasi ve anayasal monarşi ile yönetilen bir federasyondur. Devlet Başkanı ve hükümdarı “Kanada Kraliçesi” sıfatı ile Kraliçe II. Elizabeth'dir. Kraliçe'nin Kanada'daki temsilcisi Genel Vali'dir ve genellikle emekli olmuş eski politikacılar veya diğer seçkin Kanadalılar arasından Başbakan önerisiyle Kraliçe tarafından atanır. Genel Vali, siyaset dışı bir figür olup, Avam Kamarası ve Senato'nun çıkardığı kararnamelere kraliyet onayını sağlamak, devlet belgelerini imzalamak, parlamento toplantılarını resmen açıp kapatmak, ve seçimler öncesi parlamentoyu feshetmek gibi görevleri vardır. Hem Kraliçe hem de Genel Vali çok az yetkiye sahip sadece göstermelik yöneticilerdir, ve hemen her zaman Hükümet Başkanı Başbakan'ın tavsiyesi doğrultusunda hareket ederler.
Kanada anayasası bu sayfada bulunabilir. Ancak anayasanın bir kısmı yazılmamıştır, metin çeşitli gelenekler ve uzlaşmalar çerçevesinde yorumlanır.
Devletin yasama kolu seçilmiş Avam Kamarası ve Başbakan önerisiyle Genel Vali tarafından atanmış Senatör'lerin dahil olduğu Senato'dan oluşur. Senato'da 105 Senatör vardır, bunların 24'ü Ontario'dan, 24'ü Quebec'den, 24'ü deniz eyaletlerinden (10 Yeni İskoçya, 10 New Brunswick, 4 Prince Edward Adası), 24'ü batı eyaletlerinden (6'şar Manitoba, Britanya Kolumbiyası, Saskatchewan, Alberta), 6'sı Newfoundland'den, ve birer kişi de bölgedelerdendir (Northwest Territories, Yukon, Nunavut). Kanada'daki katı parti disiplini Başbakan'a Parlamento'dan geçen hemen her yasa üzerinde yüksek kontrol gücü verir.
Başbakan Avam Kamarası için seçimlerin yenilenmesine kendi takdiri ile karar verir ancak bu bir önceki seçimlerden 5 yıldan daha geç olamaz.
Genel Vali Başbakan'ı biçimsel olarak atar, atanan kişi genellikle Avam Kamarası'nda en fazla sandalyeye sahip partinin başkanıdır. Daha sonra başbakan Avam Kamarası ve Senato'daki partilileri arasından uzlaşmayla belirlenmiş olanlarının Bakanlar Kurulu'na atamasını yapar.
Kanada'da üç büyük ulusal parti vardır: merkezci Liberal Parti, sağ-kanat Muhafazakar Parti, ve demokratik sosyalist Yeni Demokrasi Partisi. Bölgesel parti Bloc Québécois Quebec'de birçok sandalyeyi elinde tutar, ayrılıkçı amaçlı ve temelde sosyal demokrat bir partidir. Başka küçük partiler de mevcuttur, fakat Avam Kamarası'nda nadiren sandalye kazanırlar. Benzer şekilde bağımsız adaylar da nadiren seçilirler.
Muhafazakar Parti şu anki başbakan Stephen Harper'ın partisidir, ve şu anda azınlık hükümeti olarak görev yapmaktadır. Hükümet kurabilen diğer tek parti bir önceki hükümeti kuran Liberal Parti'dir. Son yıllarda Kanada ABD'ye göre sol görüşe daha yakın bir toplum olarak düşünülmekteyse de Ocak 2006'daki seçimlerde ABD yanlısı Muhafazar Parti başarılı olmuş, ancak aldıkları oylar sadece azınlık hükümeti kurmaya yeterli olmuştur.
Devletin yargı erki federal ve eyalet düzeyinde çeşitli mahkemelerden oluşur. Hem federal hem de eyalet mahkemelerinin kararları Yüksek Mahkeme'de temyiz edilebilir.
Kanada Birleşmiş Milletler, İngiliz Milletler Topluluğu, Frankofon, NATO, G8 ve APEC üyesidir.
Eyalet ve bölgeler [değiştir]
Asıl Makale; Kanada'nın Eyaletleri ve Bölgeleri
Kanada 10 eyalet ve 3 bölgeye ayrılmıştır. Eyaletlerin federal yönetimden geniş oranda özerkliği varsa da bölgelerin bağımsızlığı daha azdır.
Eyaletler, Kanada'nin sosyal programlarının çoğundan (örneğin sağlık sistemi, eğitim ve refah) sorumludur; ve toplamda federal hükümetten daha fazla gelir toplarlar. Federal hükümetin politikalarından muaf tutulabilirler, ancak bu federal gelirlerden alınan payın kaybı riskini de taşır. Ceza kanunları kesinlikle federal hükümetin sorumluluğu altında olan az sayıdaki alanlardan biridir ve suç ve ceza Kanada'nın çoğunda tek biçimlidir.
Eyalet Hükümetleri [değiştir]
On eyaletin eyalet başbakanı tarafından yönetilen seçilmiş yasama kolu vardır, eyalet başbakanları federal başbakanla aynı şekilde seçilirler. Ayrıca her eyaletin federal başbakan tarafından atanan ve Kraliçe'yi temsil eden göstermelik birer vali yardımcısı vardır.
Çoğu eyalette federal düzeydeki partilerin karşılığı olan eyalet duzeyinde partiler vardır. Ancak NDP dışında eyalet düzeyi partiler ile federal düzeydekilerin arasında resmi bir bağ yoktur. Bazı eyaletlerde Saskatchewan Partisi ve Labrador Partisi gibi yerel politik partiler de bulunur.
Quebec'deki politik durum diğerlerinden çok farklıdır, partiler arasındaki en belirgin fark, Québécois Partisi tarafından temsil edilen ayrılıkçılık ile Quebec Liberal Partisi tarafından temsil edilen federalciliktir. Bu iki parti haricinde sağ görüşlü Quebec Demokratik Eylem Partisi (ADQ) ve sol görüşlü İlerici Güçler Birliği (UFP) adlı küçük partiler de Quebec'de faaliyet göstermektedir. Ancak bunlardan sadece ADQ şimdiye kadar Quebec meclisine üye sokabilmiştir.
Bölgesel Hükümetler [değiştir]
Anayasa yerine Parlamento tarafından kuruldukları için bölgeler eyaletlerden daha az siyasi güce sahiptirler. Bunun sonucu olarak bölgeler Parlamento'da eyaletlere eşit temsil edilmezler.
Bölgelerin devlet başkanlarına komisyoner denir. Her ne kadar eyaletlerdeki yardımcı valilere eşit düzeydelerse de Kraliçe'nin temsilcisi değillerdir. Federal hükümet tarafından atanırlar.
Yukon'un eyalet meclisleriyle aynı şekilde çalışan kendi bir meclisi vardır, fakat diğer iki bölge siyasal partisiz uzlaşma yönetimi sistemi kullanırlar. Bu yöntemde her aday seçimlerde bağımsız olarak yarışır, ve bölge başbakanı adaylar arasından ve adaylar tarafından seçilir.
Federal hükümet ve bölgesel hükümetler arası ilişkiler her zaman gergin olmuştur. Hükümetler arası uzlaşmazlıkların çoğu kaynakların kullanımı ve finansman hakkında olmuştur. Kişi başına gelire göre bölgeler Kanada'da en yüksek oranda olsa da, bölgelerdeki yoksulluk oranı sosyal yalıtım, mal sağlamadaki aşırı zorluk ve maliyet, işlerin yıpratıcılığı ve sosyal problemlerden dolayı devamlı yüksek olmuştur.
Ekonomi [değiştir]
Varlıklı ve yüksek teknolojiye sahip endüstriyel bir toplum olarak Kanada bugün, serbest pazar merkezli ekonomik sistemi, üretim modelleriyle ve yüksek yaşam standartları ile ABD'ye çok benzer. İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana imalat, madencilik ve hizmet sektörlerindeki artış Kanada'yı kırsal ekonomiden endüstriyel ve şehirsel bir toplum haline getirdi. Enerji üretimi bakımından kendine yeterli olan Kanada'nın doğu kıyısında ve batıdaki üç eyaletinde engin doğal gaz yatakları ve fazlaca diğer doğal kaynakları bulunmaktadır. 1989'daki Kanada-ABD Serbest Ticaret Anlaşması (FTA) ve 1994'deki Meksika'yı da içeren Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması (NAFTA) ABD ile olan ticari ve ekonomik bütünleşmede hızlı bir artışa neden oldu. Bu yakın ilişkiden dolayı, 2001'de ABD'de ekonominin kötüye gitmeye başlaması Kanada ekonomisinde de olumsuz etkiye yol açtı, ancak Kanada ekonomisi beklenenden daha az etkilendi. 1993-2000 arası reel büyüme ortalama %3 iken, bu oran 2001'de azaldı. 2003'te imalat ve doğal kaynaklar sektörlerindeki küçülmeden dolayı işsizlik arttı. Bunlara rağmen Kanada 2001'den sonra ekonomik gerilemeyi durdurmayı başardı ve G7 grubu içerisindeki en iyi ekonomik büyüme oranını tutturdu.
Ekonomik durumun üzerine düşmekte olan iki gölgeden birincisi İngilizce ve Fransızca konuşan bölgeler arasında devam eden anayasal çıkmazın federasyonun bölünmesi olasılığını ortaya çıkarmasıdır. Süregelen belirsizlik Kanada'nın borçlarından kimin sorumlu olacağı, ticari ilişkilerin nasıl bir hal alacağı gibi birçok soruyu da beraberinde getirmektedir.
Diğer bir uzun vadeli endişe de “beyin göçü” olarak da bilinen profesyonellerin daha yüksek ücret, daha düşük vergi gibi nedenlerle ABD'ye akmaya başlamasdır. Aynı anda da önemi pek farkedilmese de göçmenlik yoluyla bir “beyin kazanımı” da devam etmektedir [3]. Çoğu batı ülkesinde olduğu gibi Kanada'da da bu durumun faydaları yabancıların niteliklerinin tanınmasi kurallarıyla sınırlanmıştır; çok sayıda eğitimli ve yetenekli göçmen Kanada'da niteliksiz işlerde çalışmaktadırlar, çünkü sicilleri devlet, işverenler ve Kanada Medikal Birliği gibi çeşitli profesyonel kurumlarca tanınmamaktadır.
Transparency International adındaki kurum Kanada'yı ahlaki yozlaşmanın en az olduğu 12. ülke olarak sıralamaktadır.
Diller [değiştir]
Kanada'nın iki resmi dili vardır: İngilizce ve Fransızca.
7 Temmuz 1969'da Kanada federal devletinin tümünde Fransızca ve İngilizce eşit kabul edildi. Bu durum Kanada'nın kendisini federal düzeyde çift dilli ve çok kültürlü bir ulus olarak tanımlamasına yol açtı. Kanada Haklar ve Özgürlükler Beyannamesi belirtir ki:
- Fransızca ve İngilizce resmi diller olarak birbirine eşittir;
- Parlamentoda her iki resmi dilde de tartışma yapılabilir;
- Kanunlar her iki resmi dilde de eşit otoriteyle yazılacaktır;
- Parlamento tarafından kurulan herhangi bir mahkemede iki resmi dilde de işlem yapılabilir;
- Herkes federal devletten iki resmi dilden istediği ile hizmet alma hakkına sahiptir;
- Yeterli sayıya ulaşıldığı takdirde, içinde bulunulan eyalete göre azınlık resmi dili konuşanlar (Fransızca çoğunluğa sahip eyalette İngilizce konuşanlar, ya da tam tersi) çocuklarının eğitimini iki resmi dilden istedikleriyle almasını sağlayabilirler.
Eyaletler düzeyinde sadece New Brunswick çift resmi dillidir; diğer tüm eyaletlerde çift dillilik federal yasalarla sağlanmıştır. Her ne kadar diğer eyaletler çift resmi dilli değilse de eyalet yönetimlerinin çoğu, İngilizce ya da Fransızca konuşan azınlıklarına hizmet vermektedir.
Quebec'in resmi dili Fransızca'dır. Fransızca Dili Beyannamesi, Fransızca'nin kullanımını koruyan kurallar ortaya koyar ancak bir yandan da İngilizce ve yerli dillerini konuşanlara da çeşitli haklar verir.
Fransızca'nın sıklıkla konuşulduğu yerler, Quebec, Ontario, New Brunswick ve güney Manitoba'dır. 2001 nüfus sayımında 6,864,615 kişi Fransızca'yı ana dilleri olarak beyan ettiler, bunların %85'i Quebec'de yaşayanlardı. İngilizce'yi ana dil olarak belirtenler de 17,694,835 kişiydi.
Resmi diller dışında konuşulan dillerin de Kanada'da önemi vardır, 5,470,820 kişi ana dil olarak resmi diller dışında bir dil beyan etmişti (Bu istatistikler birden fazla ana dil beyan edenleri de içermektedir). En önemli resmi olmayan diller: Çince (853,745) özellikle Kanton lehçesi (322,315); İtalyanca (469,485); ve Almanca'dır (438,080).
Kanada'da yerli dillerini konuşan çok sayıda insan yaşamaktadır, ancak bunların birkaçı dışında çoğu azalmaktadır. Bunlardan en önemli olanları Cree dili (72,885); Inuktitut (29,010), ve Ojibwe dili'dir (Cree ile birlikte toplam 150000).
Demografi [değiştir]
Asıl makale: Kanada Demografisi
2001 Kanada nüfus sayımında cevap verenler etnik kökenlerini şu şekilde ifade etmişlerdir: [4]
- Kanadalı (%40,1)
- İngiliz (%29,17)
- Fransız (%23,2)
- İskoç (%14,03)
- İrlandalı (%12,90)
- Alman (%9,25)
- İtalyan (%4,29)
- Çinli (%3,69)
- Ukraynalı (%3,61)
- Kızılderili (%3,38)
- Hollandalı (%3,12)
- Leh (%2,76)
- Hintli (%2,41)
- Afrikalı (%2,23)
- Norveçli (%1,23)
- Portekizli (%1,21)
- Gallerli (%1,18)
- Yahudi (%1,18)
- Rus (%1,14)
- Filipinli (%1,11)
- Métis (%1,04)
- İsveçli (%0,95)
- Macar - 267,255
- Amerikan - 250,005
- Yunan - 215,105
- İspanyol - 213,105
- Jamaikalı - 211,720
- Danimarkalı - 170,780
- Vietnamlı - 151,410
- Japon - 85,230
Toplam beyaz olmayan (“görünür azınlık”) nüfusu Kanada nüfusunun %13'ünü oluşturur. [5].
Kültür [değiştir]
Her ne kadar Kanada kültürü İngiliz ve Amerikan kültüründen çok etkilenmişse de birçok eşsiz özelliğini de korumaktadır. Son birkaç onyılda kısmen 1967'de Kanada'nın 100. yılı sonrasında artışa geçen milliyetçilik nedeniyle daha güçlü bir Kanada kültürü gelişti.
Kanada-ABD sınırı dünyanın en uzun korunmayan sınırıdır, ve ABD ile Kanada devletleri ticaret, ekonomi ve hukuk konusunda birçok alanda işbirliği içindedirler. Kanada ve ABD birbirlerine yaklaştıkça çok sayıda Kanadalı, Kanada'yı Kuzey Amerika'da “farklı” bir ülke yapanın ne olduğu konusunda karmaşık duygular geliştirdi. Kanada'daki Amerikan kültürel varlığı bir “kültürel ele geçirme” korkusu oluşturdu, ve bu da Kanada kültürünü koruma amaçlı yasaların çıkmasına ve devlet kurumlarının kurulmasına neden oldu. Kanada kültürünün çoğu Amerikan kültüründen farklı olarak tanımlı kalmıştır. Örneğin Kanadalılar ülkelerini bir eritme kazanı yerine eşsiz göçmen kültürlerinin bir mozaiği olarak görmektedirler. CBC gibi devlet finansmanı ile çalışan kitle iletişim kuruluşları da Kanada'da böyle bir görüşü desteklemeye devam etmektedir, ancak son yıllarda eleştirmenler Kanada “kültürel” yayıncılığını fazlasıyla politik olmakla suçlamaktadırlar.
Kanada kültürü 2003'te Amerika Birleşik Devletleri liderliğindeki 2003 Irak Savaşı'na katılmayı reddetmesiyle, eşcinsel evlililiği ve küçük miktarlarda marihuana bulundurmayı yasallaştırma yolundaki adımlarıyla uluslararası bir tartışmanın konusuydu. Bir çok uluslararası gözlemci bu gelişmeleri Kanada'nın güney komşusundan toplumsal olarak daha serbestiyetçi olarak gördü. Kanada'nın bu özellikleri ülke içinde de temelde Amerika Birleşik Devletleri'ne göre toplumun daha “sol görüşlü” olarak görülmesi, sol partiler tarafından sağ partilere göre daha olumlu algılandı.
Akçaağaç yaprağı'nın Kanada'nın ulusal sembolü olarak kullanılması 18. yüzyıl başlarına dayanır. Bu sembol eski ve şu anki Kanada bayrağı'nda, ve Kanada Arması'nda kullanılmaktadır. Ülkenin tanınan diğer özellikleri, engin ormanları, Kayalık Dağlar sıradağları ve içinde barındırdığı Amerikan geyiği, Gri ayı ve Kunduz gibi vahşi hayvanlarıdır. Ayrıca Kanada Kraliyet Atlı Polisi ve ülkenin doğal kaynaklarından yapılan akçaağaç şurubu gibi ürünleri de ünlüdür.
Ulusal marş ve Kraliyet marşı [değiştir]
Kanada'nın ulusal marşı “Oh Canada”dır. Her ne kadar ilk kez 24 Haziran 1880'de Quebec City'de Aziz Jean Baptiste Günü kutlamalarında söylenmişse de, 1 Temmuz 1980'e kadar Kanada'nın resmi ulusal marşı olmamıştır. Önceki 70 yıl boyunca “O Canada”, “God Save the Queen” ve “The Maple Leaf Forever” resmi olmayan ulusal marşlar olarak yarışmıştır, ancak 1960'lardan bu yana “O Canada” açıkça tercih edilmeye başlanmıştır. Resmen ulusal marş olarak ilan edildiğinde birçok Kanadalı, marşın halihazırda bu statüsü olmadığını şaşırarak öğrenmiştir.
"God Save the Queen" şu anda Kanada'nın Kraliyet marşı'dır. Kraliçe ve kraliyet ailesine mensup kişilerin varlığında çalınır. Ayrıca bir kısmı Genel Vali'nin varlığında da çalınır. Geleneklerin dışında olmak üzere “God Save the Queen” sıkça devlet törenlerinin sonunda da (örneğin devlet üyelerinin cenaze törenleri, ve Anma Günü törenleri) söylenir. Sadece müzik kısmı birçok askeri törende de çalınır, ve bazı üniversiteler mezuniyet törenlerini onunla kapatırlar. Birleşik Krallık'ta da olduğu gibi tahtta bulunan Kral olunca sözleri “God Save the King” olarak değiştirilir.
Uluslararası sıralamalar [değiştir]
- BM İnsani Kalkınma İndeksi – 2004'te 4. sırada (1990'ların çoğunda ilk sıradaydı)
- Sınır tanımayan gazeteciler - 2004'te 18. sırada.
Kanada-Türkiye İlişkileri [değiştir]
Kanada ile Türkiye arasındaki ilişkiler hem geç başlamıştır hem de yavaş bir gelişim seyri izlemektedir. Bunun temel nedeni iki ülke arasındaki coğrafi uzaklıktır.
Kanada ile Türkiye arasındaki diplomatik ilişkiler 1943 Haziran' ında Türk Hükümeti' nin Ottawa' da Büyükelçilik açma talebinin Kanada tarafınca kabul edilmesi ile başlamıştır. 6 Mart 1944' te ilk Türkiye Büyükelçisi Mehmet Ali Şevki İLHAN güven mektubunu sunarak görevine başlamıştır. Bunu takiben 26 Kasım 1947' de ilk Kanada Büyükelçisi Tümgeneral Victor W.ODLUM güven mektubunu sunmuştur. Karşılıklı elçiliklerin açılmasından sonra diplomatik ilişkiler uzun yıllar uyumlu bir şekilde yürütülmüştür. 2007 yılında Kanada Parlementosu' sunun 1915-1918 yılları arasında Ermenilerle ilgili olarak Anadolu' da yaşanan olayları "soykırım" olarak tanıyan bir karar alması, diplomatik ilişkilerde bir soğuk hava oluşmasına yol açmıştır. Türkiye Ottowa Büyükelçiliği Websitesi : [[1]]
Kanada ile Türkiye arasında küçük bir ticaret hacmi vardır. Türkiye' nin Kanada' ya ihracatının, Kanada' nın ithalatı içerisindeki payı %0.09 dır. Kanada' dan yapılan ithalatın oranı ise, Türkiye ithalatı içerisinde %0.05 lik bir orana sahiptir. Türkiye' nin Kanada' ya ağırlığını demir-çelik, seramik, hazır giyim ürünleri, kurutulmuş meyve ve kuru yemişin oluşturduğu ihracatın 2002 yılı itibarı ile büyüklüğü 255,6 milyon USD' dir. Bu ihracat içerisindeki en önemli kalemi çubuk ve barlar ile alaşımsız çelik ürünleri oluşturur. İkinci önemli kalemi ise dekoratif amaçlı seramik ve İznik Çinileri oluşturmaktadır. Özellikle ham petrol ve yağları için hazırlık maddeleri ile tekstil ürünleri artma eğilimi içerisinde olan ihraç maddeleridir. Son yıllarda Avrupa Gümrük Birliği nedeni ile Türk ihracatçılarının Avrupa ülkelerine yönelmesi Kanada ile ticaretteki gelişimde bir duraklamaya yol açmıştır. Ancak özellikle 2002 yılında Kanada' dan yapılan ithalatta önceki yıla göree % 50 oranında bir artış gözlenmiştir. Ağırlığını taşkömürü, gazete kağıdı, demir cevheri gibi maddeler, iletişim techizatı, mineral yağlar, elektrik makinaları ve tahıl ürünlerinin oluşturduğu bu ithalatın büyüklüğü 2002 itibarı ile 169 milyon USD' dir. Bu ithalatın % 31' ini mineral yağlar kategorisindeki bir ürün olan Bituminous Medium Volatile Coal (6 Digit HS) teşkil eder.
Türkiye ile Kanada arasında imzalanan ticari anlaşmalar şunlardır :
• Tekstil Alanında İşbirliğine Yönelik Mutabakat Zaptı (Haziran 1995) • Yüksek Düzeyli Ticari ve Ekonomik İstişarelere İlişkin Mutabakat Zaptı (1996) • Enerji Alanında İkili İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı (Eylül 1998) • Yüksek Düzeyli Ticari ve Ekonomik İstişarelere İlişkin Mutabakat Zaptı (2000)
Kanada' da Türk firmalarının yatırımı bulunmamaktadır; buna karşın Kanada' nın Türkiye' de raylı taşımacılık, elektronik sanayi, hazır giyim sanayi, gıda sanayi, plastik sanayi ve madencilik gibi alanlardaki yatırımları 260 milyon dolar seviyesindedir. Bu da Türkiye' deki yabancı yatırımlar içerisinde % 1 lik bir orana tekabül etmektedir. Türkiye' deki önemli Kanadalı yatırımcılar : Bergama-Ovacık' taki altın madeni işletmeciliği yapan Normandi(Eurogold), Uşak' ta aynı işe yönelen El Dorado Firması, sigorta ve menkul kıymetler alanında Hudson "8" Holdings Inc., NETAŞ' ın sahibi olan Nortel, Inmet Mining, Four Seasons Otelleri ve OZ Optiktir.
Kanada'da az sayıda Türk yaşamaktadır.Ancak son yıllarda Kanada'ya göçte de kayda değer bir artış izlenmektedir. Bunun bir sonucu olarak Kanada ile Türkiye arasında imzalanan Sosyal Güvenlik Sözleşmesi 2005 yılında yürürlüğe girmiştir. [2]
Coğrafi uzaklık ilişkilerin gelişmesinde önemli bir engel olmuştur. İki devletin de NATO üyesi oluşu güvenlik alanında tarafları yakınlaştırmıştır.
